Bệnh chết nhanh do Phytophthora. Bệnh xuất hiện trên tất cả các bộ phận và ở các giai đoạn sinh trưởng của cây tiêu. Bệnh có thể tấn công trên lá, chùm quả, thân, rễ nhưng phổ biến nhất là ở phần rễ và thân nằm gần mặt đất.

Gây hại ở rễ làm rễ thối, gây hại phần thân gần mặt đất làm hư hại mạch dẫn trong thân sẽ làm cây tiêu chết đột ngột và gọi là bệnh chết nhanh. Đầu tiên mạch dẫn trong thân bị thâm nâu sau chuyển màu thâm đen. Vết thâm đen này lan dọc thân và lan rộng làm hư hại mạch dẫn của dây tiêu. Dây tiêu bị bệnh có lá bị héo xanh. Sau đó lá úa vàng, héo rũ, chết khô cùng với dây trên cây.

Từ khi lá héo đến khi dây tiêu chết rất nhanh, thường chỉ trong vòng 5-10 ngày. Khi dây tiêu bị héo lá thì rễ và thân ngầm đã bị hư hại khó phòng trị hiệu quả. Gặp ẩm ướt, rễ và thân ngầm hư thối nhanh, đôi khi trơn nhớt và có mùi khó chịu.

Bệnh cũng tấn công các bộ phận trên mặt đất như thân, cành, lá sẽ làm các bộ phận này thối đen. Vết bệnh ban đầu là đốm nhỏ, màu nâu đen, mềm, sũng nước. Gặp ẩm ướt, vết bệnh lan rộng nhanh tạo các vết thâm đen. Lá tiêu sát mặt đất thường dễ nhiễm bệnh. Bệnh gây hại trên gié hoa, quả gây hiện tượng gié hoa bị rụng, quả và gié quả bị đen.

Bệnh xuất hiện chủ yếu trong mùa mưa ẩm nhất là trên vườn thoát nước kém. Nguồn bệnh sống trong đất và lây lan chủ yếu qua nước mưa, nước tưới hoặc vật liệu trồng. Vườn cây trồng dày, thiếu sáng, ẩm ướt, thoát nước kém là điều kiện thích hợp cho bệnh phát triển.

+Biện pháp phòng trừ

Do diễn biến bệnh rất nhanh, nên việc phòng bệnh là quan trọng. đặc biệt chú trọng biện pháp canh tác và sinh học.

-Sử dụng hom giống/cây giống sạch bệnh. Xử lý trước trồng bằng Aliette 80WP và Ridomil MZ 72WP, nồng độ 0,1 %, hai tuần trước trồng.

-Không nên trồng xen, trồng phủ đất, duy trì cỏ mà là ký chủ của nguồn bệnh.

-Chọn đất trồng tiêu thoát nước tốt, không quá nặng, có tầng canh tác dày (>70cm), có mực nước ngầm thấp.

-Thoát nước tốt cho vườn cây. Không để vườn cây bị nước tràn qua hay bị ngập, úng.

- Tạo vườn cây thông thoáng, tránh trồng quá dày, tạo tán gọn, tỉa dây lươn, cành lá thấp sát đất (<60cm), tỉa bớt cây trụ sống hoặc cây trồng xen trong mùa mưa.

-Hạn chế xâm nhập vườn tiêu, ngăn ngừa nguồn bệnh xâm nhập vào vườn tiêu qua giày dép, xe cộ, dụng cụ, thiết bị, động vật nuôi.

-Bón phân đầy đủ và cân đối, đặc biệt là phân hữu cơ. Tưới nước đầy đủ khi khô hạn. Có cây che bóng trong mùa khô hạn.

-Hạn chế gây tổn thương rễ, đặt biệt trong mùa mưa. Diệt tuyến trùng hại rễ. Phủ vết thương bằng hỗn hợp Bordeaux 1%.

-Đào và tiêu hủy những cây nhiễm bệnh nặng, xử lý đất với hỗn hợp Bordeaux 5%, không trồng lại ngay.

-Trồng cây che phủ như cây lạc dại (Arachis pintoii) giữa các hàng tiêu.

-Thoát nước hợp lý vào mùa mưa để tránh sự đọng nước trong gốc cây tiêu.

-Sử dụng các chế phẩm sinh học chứa nấm Trichoderma để phun, rải đất hay kết hợp ủ với phân hữu cơ bón định kỳ cho cây.

-Phòng trừ bằng biện pháp hóa học phun phòng hay trừ: Có thể sử dụng các loại thuốc sau Aliette 80 WP, Ridomil MZ 72 WP, Argi-fos 400 phun với nồng độ 0,3 %, liều lượng 2-4 lít dung dịch mỗi trụ. Xử lý 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 15 ngày để trừ bệnh.

Mai Văn Trị