Thực phẩm có nguồn gốc từ cây trồng biến đổi gen đã trải qua nhiều cuộc thử nghiệm hơn bất kỳ sản phẩm thực phẩm nào khác trong lịch sử.
Cây trồng biến đổi gen được đánh giá bằng các hướng dẫn do các cơ quan khoa học quốc tế có thẩm quyền ban hành như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Các hướng dẫn này bao gồm:
Sản phẩm thực phẩm biến đổi gen phải được quản lý theo cùng cách như thực phẩm được sản xuất bằng các phương pháp khác.
Các sản phẩm này sẽ được đánh giá dựa trên tính an toàn, khả năng gây dị ứng, độc tính và dinh dưỡng riêng lẻ của chúng thay vì các phương pháp hoặc kỹ thuật được sử dụng để sản xuất chúng.
Bất kỳ thành phần mới nào được thêm vào thực phẩm thông qua công nghệ sinh học sẽ phải tuân theo sự chấp thuận trước khi đưa ra thị trường giống như cách một chất phụ gia thực phẩm mới, chẳng hạn như chất bảo quản hoặc phẩm màu, phải được chấp thuận trước khi đưa ra thị trường.
Thực phẩm từ cây trồng biến đổi gen được đánh giá về an toàn thực phẩm như thế nào?
Thực phẩm biến đổi gen được nhà phát triển kiểm tra kỹ lưỡng và được các chuyên gia về dinh dưỡng, độc chất học và dị ứng đánh giá độc lập về độ an toàn. Các đánh giá dựa trên các hướng dẫn do các cơ quan quản lý có thẩm quyền của mỗi quốc gia ban hành.
Những câu hỏi điển hình cần được giải quyết là:
Thực phẩm biến đổi gen từ thực phẩm truyền thống có lịch sử sử dụng an toàn không?
Nồng độ của bất kỳ chất độc hoặc chất gây dị ứng tự nhiên trong thực phẩm có thay đổi không?
Mức độ các chất dinh dưỡng chính có thay đổi không?
Các chất mới trong thực phẩm biến đổi gen có lịch sử sử dụng an toàn không?
Khả năng tiêu hóa của thực phẩm có bị ảnh hưởng không?
Thực phẩm có được sản xuất bằng các quy trình đã được chấp nhận và thiết lập không?

Hình: trái bắp biến đổi gen (Ảnh Internet)

Các vấn đề là gì?
Độc tính
Bản thân cây trồng tự nhiên đã có độc tố thấp để bảo vệ chúng khỏi sâu bệnh và côn trùng gây hại. Cơ quan  thực phẩm và dược phẩm quốc gia có các hướng dẫn xác định mức độ độc tố bình thường và có thể chấp nhận được của tất cả các giống cây trồng được tiêu thụ dựa trên các nghiên cứu về độc tính. Mức độ độc tố tự nhiên của cây trồng biến đổi gen tương tự như các loại cây trồng thông thường.
Tính gây dị ứng
Một trong những mối quan tâm lớn nhất của công chúng liên quan đến thực phẩm biến đổi gen là chất gây dị ứng có thể vô tình được đưa vào sản phẩm thực phẩm. Có 500 trình tự axit amin của các chất gây dị ứng protein đã biết và 90% tất cả các trường hợp dị ứng thực phẩm chỉ liên quan đến 8 loại thực phẩm hoặc nhóm thực phẩm - động vật có vỏ, trứng, cá, sữa, đậu phộng, đậu nành, các loại hạt cây và lúa mì. Những chất này cùng nhiều chất gây dị ứng thực phẩm khác đã được mô tả rõ ràng nên rất khó có khả năng chúng sẽ được đưa vào thực phẩm biến đổi gen.
Các protein được đưa vào thực phẩm biến đổi gen có bán trên thị trường có nguồn gốc không có tiền sử gây dị ứng hoặc độc tính; không giống với các chất độc hoặc chất gây dị ứng đã biết về mặt sinh hóa và cấu trúc; và chức năng của chúng đã được hiểu rõ. DNA có trong tất cả các loại thực phẩm và việc tiêu thụ nó không liên quan đến bất kỳ tác động xấu nào. Trên thực tế, con người hấp thụ DNA mỗi khi họ ăn vì nó có trong tất cả các vật liệu động-thực vật ngay cả khi chúng được nấu chín hay sống.
Kháng kháng sinh
Một số cây trồng biến đổi gen có chứa gen kháng kháng sinh để xác định các tế bào mà gen mong muốn đã được đưa vào thành công. Người ta lo ngại rằng các gen đánh dấu này có thể di chuyển từ cây trồng biến đổi gen sang các vi sinh vật thường trú trong ruột người và dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh gia tăng. Đã có nhiều đánh giá khoa học và nghiên cứu thực nghiệm về vấn đề này và họ đã đi đến kết luận sau:
Khả năng gen kháng kháng sinh di chuyển từ cây trồng biến đổi gen sang bất kỳ sinh vật nào khác là cực kỳ thấp hoặc hầu như bằng không.
Trong trường hợp không mong muốn là gen kháng kháng sinh được chuyển sang sinh vật khác, tác động sẽ không đáng kể, vì các dấu hiệu được sử dụng trong cây trồng biến đổi gen có hạn chế về mặt lâm sàng hoặc thú y.
Tuy nhiên, để đáp lại mối quan ngại của công chúng, các nhà khoa học đã được khuyên nên tránh sử dụng gen kháng kháng sinh trong cây trồng biến đổi gen.
Tương đương đáng kể (SE) trong đánh giá an toàn của thực phẩm biến đổi gen
Không thể đạt được sự an toàn tuyệt đối đối với bất kỳ sản phẩm thực phẩm nào vì mọi người phản ứng khác nhau với các thành phần tự nhiên. Tương đương đáng kể (SE) là một phương pháp tiếp cận thay thế được sử dụng để đánh giá tính an toàn của thực phẩm biến đổi gen, nơi mà các thử nghiệm độc tính truyền thống và đánh giá rủi ro đối với thực phẩm nguyên chất không thể áp dụng được. Nó dựa trên ý tưởng rằng các sản phẩm hiện có được sử dụng làm thực phẩm hoặc nguồn thực phẩm có thể làm cơ sở để so sánh. Do đó, đánh giá an toàn dựa trên việc so sánh thực phẩm biến đổi gen với thực phẩm tương tự truyền thống (không phải biến đổi gen) về mặt dữ liệu phân tử, thành phần, độc tính và dinh dưỡng. SE đã được sử dụng trong đánh giá an toàn của cây trồng biến đổi gen hiện nay
Tóm lại, thực phẩm có nguồn gốc từ cây trồng biến đổi gen là an toàn. Các vấn đề chính và mối quan ngại về an toàn đối với an toàn sinh học của thực phẩm có nguồn gốc từ cây trồng biến đổi gen đã được giải quyết. Các loại cây trồng biến đổi gen có bán trên thị trường đã trải qua các cuộc thử nghiệm nghiêm ngặt cho thấy chúng không độc hại, không gây dị ứng và hàm lượng dinh dưỡng của chúng tương đương với các loại thực phẩm không biến đổi gen.

Trâm Thị