Khi thiên tai xảy ra, sẽ xuất hiện nhiều nhu cầu liên quan đến việc điều phối hậu cần bên ngoài và cho thấy rõ nhu cầu về tình nguyện viên địa phương sẵn sàng đóng vai trò là tuyến ứng phó đầu tiên trước những thảm họa như vậy. Cụ thể: Các tình nguyện viên và cư dân tích cực trong cộng đồng là những người cứu hộ, người chăm sóc và trong nhiều trường hợp, là người bạn đồng hành an ủi cuối cùng cho những trường hợp mất mát đã xảy ra. Họ là dòng phản hồi đầu tiên và có thể là là duy nhất trong một số tình huống bất khả kháng không thể nhận được tiếp ứng từ bên ngoài.

Theo các chuyên gia trên thế giới, việc chuẩn bị trước cho thiên tai giúp cộng đồng giải quyết ngay các vấn đề về sức khỏe thể chất, giảm nguy cơ gây căng thẳng tinh thần cho người dân và giúp cộng đồng phục hồi nhanh hơn

Ngày nay, khi mà các mối đe dọa thường xuyên từ bão, lốc xoáy, lũ lụt và các thảm họa thiên nhiên khác đối với cộng đồng đều được ghi chép và dự đoán rõ ràng. Với xu hướng biến đổi khí hậu làm tăng khả năng xảy ra các sự kiện thiên tai lớn, các chiến lược lập kế hoạch ứng phó khẩn cấp và khủng hoảng cẩn thận là cần thiết ở mọi cộng đồng. Những nguyên tắc này cũng có thể được áp dụng cho các tình huống dịch bệnh cây trồng, vật nuôi, các nhóm công dân và nỗ lực phối hợp của các tình nguyện viên địa phương có thể ứng phó để giảm bớt tác động và "xây dựng lại tốt hơn". Người dân địa phương sẽ là những người ứng phó đầu tiên. Nhiều cộng đồng mất cảnh giác do có nhiều mức độ chuẩn bị khác nhau khi thảm họa xảy ra.

Kinh nghiệm ứng phó với rủi ro thiên tai trong nước và trên thế giới cho thấy, quá trình tổ chức người dân địa phương đóng vai trò là người ứng phó đầu tiên trong cộng đồng phải diễn ra trước, trong và sau khi những sự kiện thảm khốc đó xảy ra để đạt hiệu quả tối đa.

Tầm quan trọng và vai trò của cộng đồng trong việc chuẩn bị và khắc phục thảm họa

Trong những năm gần đây, với tần suất xuất hiện rủi ro thiên tai ngày càng nhiều, nhiều nước đã thành công trong việc phát huy vai trò của cộng đồng trong việc khắc phục thảm họa, đặc biệt là tầm quan trọng của kiến thức, hành động, sự tham gia và kiểm soát của địa phương trong việc xác định bản chất của ứng phó thảm họa. Điều hợp lý là cộng đồng địa phương phải là tuyến phòng thủ đầu tiên trong việc chuẩn bị và ứng phó trong trường hợp thảm họa.

Người dân và các nhóm địa phương có thể xác định tốt nhất nhu cầu trước mắt của họ, phối hợp chuẩn bị, bổ sung các nỗ lực ứng phó chính thức, thực hiện các chương trình ứng phó khẩn cấp và đóng góp vào việc ra quyết định của địa phương cho các sự kiện trong tương lai. Tương tự như vậy, cộng đồng địa phương có thể mang lại cảm giác kết nối và giảm bớt sự cô lập và bị bỏ rơi thường thấy giữa người dân trong thời kỳ thảm họa. Khả năng cung cấp các dịch vụ cộng đồng này không phải lúc nào cũng tồn tại nhưng có thể được trau dồi và cần được khuyến khích.

Hình: Hoạt động ứng phó với thiên tai của cộng đồng

Trong tất cả các cộng đồng, có nhiều nhóm tồn tại với các kỹ năng và khả năng đa dạng kết hợp với kinh nghiệm cá nhân và nghề nghiệp cần thiết để chuẩn bị và ứng phó thành công với thảm họa. Bao gồm các nhóm cư dân có kỹ năng chuyên môn và thương mại cần thiết để kiểm soát và đánh giá thiệt hại (kỹ sư, nhà khoa học môi trường, kiến trúc sư, nhà thầu và lao động lành nghề); những lực lượng vũ trang đã được đào tạo về chuẩn bị và ứng phó với thiên tai (như những người làm trong quân đội/cảnh sát đã nghỉ hưu); kinh nghiệm cung cấp dịch vụ y tế, tâm lý và xã hội (người hành nghề y tế, cố vấn, nhóm tôn giáo/dân sự); và những cư dân lâu năm đã từng chứng kiến những phản ứng trước thiên tai. Các phản ứng hiệu quả của cộng đồng kết nối các nhóm đa dạng này và phát triển các kế hoạch hành động nhằm đáp ứng nhu cầu chung. Việc liên kết thành công các tổ chức, người dân và lãnh đạo địa phương sẽ tạo ra một mạng lưới mạnh mẽ để người dân và các nhóm địa phương tham gia tích cực vào các nỗ lực chuẩn bị và ứng phó của địa phương. Để đạt hiệu quả cao nhất, quá trình xây dựng năng lực này nên diễn ra trước khi thảm họa xảy ra và tiếp tục trong và sau những thảm họa đó.

Một cộng đồng có tổ chức và tình nguyện viên ứng phó trong cộng đồng. Họ có thể:

Phối hợp nỗ lực sơ tán và vận chuyển thành công hơn;

Cung cấp một số cấu trúc và trật tự thay vì hỗn loạn;

Hỗ trợ tổ chức nguồn lực phân bổ trước và sau thiên tai;

Giảm bớt sự cô lập và cảm giác bị bỏ rơi đang nhanh chóng nhấn chìm các nạn nhân thiên tai ở các khu vực bị ảnh hưởng; và

Góp phần kết nối và tương tác địa phương, báo hiệu sự phát triển của cộng đồng.

TĐ Thiêm