Các chỉ tiêu chọn giống heo nái ruyền thống: ngoại hình (có dài thân), tổng sơ sinh, tổng cai sữa/ổ; Các chỉ tiêu chính dòng nọc: ngoại hình, tăng trọng, tiêu tốn thức ăn, dày mỡ lưng… Những chỉ tiêu chọn giống heo theo kiểu truyền thống chưa đủ đánh giá hết giá trị heo giống; chưa chọn con giống mang lại tổng giá trị kinh tế tối ưu. Điều này chưa tạo sức mạnh cạnh tranh so với các nước khác về giá thành, chất lượng sản phẩm chăn nuôi.

Các tiêu chí hiện nay: Không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi khí hậu khắc nghiệt Heo mẹ chăm con khéo, heo con phát triển đồng đều khỏe mạnh, thời gian lên giống nhanh, giữ được thể trạng tốt.

Heo nuôi thịt tăng trưởng nhanh, chất lượng thịt tốt. Sở hữu gen kháng khuẩn E.Coli (F18) kháng bệnh tiêu chảy, loại bệnh phổ biến trên heo tại Việt Nam Phẩm chất thịt heo: ngon, dẻo, mềm và ngọt vị.

Nên mua giống ở những trại giống lớn của nhà nước, công ty liên doanh hay tư nhân có uy tín nhiều năm, được nghành nông nghiệp địa phương (sở nông nghiệp) công nhận là Trại giống có đủ tiêu chuẩn sản xuất giống heo.

Hình: heo Giống heo Yorshise/Large White (Đại Bạch)

Cần xem lai lịch của đời ông, bà, cha mẹ xem có đạt năng suất chất lượng cao hay không. Những tiêu chuẩn qui định của nhà nước cho dòng cha mẹ có giống tốt là: Nhiều nạc, ít mỡ, độ dày mỡ mỏng (nhỏ hơn 3cm). Dài đòn, đùi và mông to. Tỷ lệ thịt sẻ trên 75%. Đẻ sai từ 8-10con/lứa. Trọng lượng con sau cai sữa đạt trên 15kg/con trở lên. Thức ăn tiêu tốn ít từ 3,2-3,5kg/1kg tăng trọng. Phàm ăn, chịu đựng tốt với khí hậu nóng. Không mắc các bệnh truyền nhiễm như: Dịch tả, thương hàn, suyễn, lở mồm long móng… Lượng tinh dịch mỗi lần xuất 150-250cc (1cc tinh dịch chứa 3.000-3.500 triệu tinh trùng) đối với heo đực giống

Ngoài ra, bề ngoại hình, màu sắc đúng với giống heo cần chọn hay không.

Ví dụ: Giống heo Yorshise/Large White (Đại Bạch): Màu lông trắng, tai đứng, mõm thẳng, ngực rộng, ngoại hình thể chất vững chắc,…

Giống heo Landrace: Dài đòn, mông nở, ngực hẹp, mõm dài thẳng, tai to cụp về phía trước, mình lép, bốn chân hơi yếu, lông da trắng…

Giống heo Duroc (Heo bò): Ngoại hình cân đối, bộ khung vững chắc, bốn chân khoẻ mạnh, tỷ lệ nạc cao, màu lông thay đổi từ nâu nhạt đến nâu đậm, mõm thẳng và dài vừa, tai ngắn, cụp…

Giống Berkshire: Tầm vóc hơi thấp, màu lông da đen, có sáu đốm trắng (ở 4 chân, chót đuôi và chán), mõm cong mặt lõm, tai đứng hơi ngiêng về phía trước…

 Chọn đực giống: Chọn con đực khoẻ mạnh và tốt nhất trong cả đàn. Trong đàn thường có một vài con đực, bà con cần theo dõi chọn con tốt nhất đàn, hay ăn chóng lớn, lưng thẳng, vai cứng, bốn chân thẳng, lông mềm, nhuyễn và thưa, da mỏng hồng hào, nhanh nhẹn, móng chân bằng (móng hến), gọn, đuôi to xoắn.

Có sáu cặp vú đều đặn, không lép. Đối với dịch hoàn (hòn cà) phải đều hai bên, nổi rõ gọn và chắc, không chọn con cà ẩn (dái trong), cà lệch, cà bọng.

Chọn heo nái: Chọn con có đầu to vừa phải, cân đối với thân, đặc trưng cho từng giống. Mõm bẹ mông nở, chân to, không có ngấn vai đai cổ, lưng thẳng, bụng gọn. Chọn những con có hàng vú dọc thẳng hàng và cách đều nhau, hàng vú ngang rộng. Vú chẵn, có từ 12 vú trở lên. Thuần tính, dễ gần gũi để tắm chải, chăm sóc khi sinh đẻ được dễ dàng.

Chọn nuôi thịt:

Ngoại hình và thể chất thể hiện sức khỏe của heo. Khi chọn heo con giống để nuôi thịt, cần chú ý những điểm sau đây:

Chọn những con mình dài, cân đối, lưng thẳng, bụng thon gọn, mông vai nở, gốc đuôi to, chân thanh, thẳng và chắc chắn, có 12 vú trở lên (thể hiện sự di truyền đầy đủ các tính trạng tốt của bố mẹ). Heo con sau cai sữa 60 ngày tuổi phải đạt 14 - 16kg (heo lai), 18 - 20kg (heo ngoại).

Chọn những con có thể chất khỏe mạnh, da dẻ hồng hào, lông thưa óng mượt, mắt tinh nhanh, đi lại hoạt bát, nhanh nhẹn. Những con heo giống da sần sùi, lông dày là heo có bệnh, nuôi sẽ chậm lớn. Không chọn những con heo giống còi cọc có khuyết tật như khèo chân, úng rốn, có tật ở miệng, mũi.

Chọn heo đã được tiêm phòng đầy đủ các loại bệnh dịch tả, tụ dấu, phó thương hàn và lở mồm long móng. Nếu là heo lai phải chọn heo lai F1 phát dục sớm hơn, khi được 60 - 70kg đã xuất hiện động dục và đòi phối giống. Nên nuôi heo F1 lấy thịt (trọng lượng đạt 90 - 100kg) và cần phải thiến. Heo đực thiến lúc 20 - 21 ngày tuổi, heo cái thiến lúc 3 tháng tuổi khi đạt khối lượng 25 - 30kg. Heo ngoại và heo lai nuôi thịt (cả đực và cái) không cần thiến vì heo sinh trưởng phát triển nhanh hơn, khi có dấu hiệu động dục, heo đã có trọng lượng từ 90 - 100kg.

Hoàng Thông