Cây thanh long thuộc nhóm cây ngày dài (long-day plants), cây sẽ ra hoa trong điều kiện thời gian chiếu sáng ban ngày dài hơn ban đêm; Pascua và ctv., 2013). Hiện tượng quang chu kỳ là một phản ứng sinh lý của cơ quan đến độ dài của ngày hoặc đêm. Quang chu kỳ có ý nghĩa quan trọng trong việc điều khiển sự ra hoa của một số loại cây trồng. Sự ra hoa của một số loại cây trồng được thúc đẩy dưới sự tác động của độ dài của chu kỳ sáng và tối trong mỗi ngày (Erwin và Warner, 2002; Mattson và Erwin, 2005). Cây trồng thường được phân thành các nhóm khác nhau phụ thuộc vào sự phản ứng của cây trồng đối với chu kỳ sáng, tối trong ngày. Nhóm cây không phụ thuộc vào chu kỳ sáng là nhóm cây sẽ ra hoa mà không chịu ảnh hưởng của chu kỳ sáng. Nhóm cây ngày ngắn (short - day plants) hầu hết sẽ ra hoa một cách nhanh chóng khi độ dài ngày ngắn, độ dài đêm dài. Nhóm cây ngày dài là nhóm cây trồng sẽ ra hoa trong điều kiện độ dài ngày dài, độ dài đêm ngắn. Trong điều kiện quang chu kỳ tự nhiên, việc sử dụng ánh sáng nhân tạo để thúc đẩy hoặc hạn chế sự ra hoa vụ nghịch của cây ngày ngắn hoặc cây ngày dài thường được áp dụng. Trong điều kiện ngày ngắn thì cây ngày dài cần chiếu sáng kéo ngày dài hoặc chiếu sáng gián đoạn đêm nhằm thúc đẩy cây ra hoa vụ nghịch. Trong điều kiện tự nhiên, thanh long thường ra hoa và tạo quả trong suốt những tháng có điều kiện chiếu sáng ngày dài (Luders và McMahon, 2006).

Hình: xử lý ra hoa nghịch vụ trên cây thanh long

Trong điều kiện ngày dài hơn đêm thì phytochrome đỏ xa (Pfr) được tích lũy nhiều (được chuyển hóa từ phytochrome đỏ (Pr) được điều kiện có ánh sáng). Sự tích lũy của Pfr trong cây sẽ tạo nên thúc đẩy sự ra hoa ở ngày dài. Trong điều kiện bóng tối phytochrome đỏ xa (Pfr) được chuyển hóa thành phytochrome đỏ (Pr) nhiều hơn dẫn đến cây tích lũy rất ít phytochrome đỏ xa (Pfr) nên hạn chế sự ra hoa của cây ngày dài (Taiz và Zeiger, 2010).

Hiện nay việc sử dụng bóng đèn 60W để xử lý ra hoa cho thanh long đang chiếm tỷ lệ cao gây nên sự tiêu tốn điện năng rất lớn và chính là nguyên nhân góp phần nâng cao giá thành sản xuất. Theo kết quả nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Long và Nguyễn Hữu Hoàng (2011) thì việc sử dụng các loại bóng đèn compact khác nhau (ánh sáng vàng và xanh tím xanh) với lượng điện 20 - 26 W để xử lý ra hoa nghịch vụ trên thanh long đã mang lại hiệu quả xử lý ra hoa trong vụ nghịch. Không những bóng đèn compact mang lại kết quả tốt trong việc xử lý ra hoa nghịch vụ trên thanh long, việc sử dụng bóng đèn compact còn góp phần tiết kiệm điện trong việc xử lý ra hoa thanh long. Kết quả nghiên cứu của Lê Văn Bé và cộng tác viên (2016) cho thấy việc xử lý ra hoa nghịch vụ trên thanh long bằng đèn compact (ánh sáng vàng 3U, ánh sáng đỏ 3U, 2U) bước đầu cũng mang lại hiệu quả tốt đối với việc xử lý ra hoa thanh long ruột trắng trong điều kiện đầu vụ nghịch hoặc cuối vụ nghịch (tháng 10 và tháng 1, 2). Tương tự, theo kết quả nghiên cứu của Nguyễn Ngọc Long và Nguyễn Thành Hiếu (2017) thì việc sử dụng bóng đèn compact ánh sáng đỏ 20 W chuyên dùng xử lý ra hoa thanh long với số giờ chiếu sáng mỗi

đêm từ 7 - 9,5 giờ (chiếu sáng trong vòng 17 - 25 ngày tùy theo thời điểm) đã mang lại hiệu quả ra hoa tốt trên giống thanh long ruột trắng, hơn nữa điện năng tiêu thụ của bóng compact 20 W chỉ bằng 1/3 so với việc sử dụng bóng đèn sợi đốt 60 W. Ngoài ra, năm 2020 Cục Trồng trọt đã công nhận tiến bộ kỹ thuật "Quy trình kỹ thuật sử dụng đèn LED.TL-T60 WFR/9W điều khiển ra hoa thanh long tại khu vực phía Nam"

TT Diễm