Bệnh ghẻ trên chó

Nguyên nhân: bệnh ghẻ trứng cá hay còn gọi là mò bao lông trên chó (Demodicidae), là một ký sinh trùng ngoài da gây viêm nhiễm nang lông. Demodex canis là một lớp nhện nhỏ có 8 đôi chân được nhìn thấy trên kính hiển vi có hình con sâu.
Triệu chứng, bệnh tích
Dấu hiệu lâm sàng thường thấy là: Rụng lông, da nhờn, sừng hóa da; Bệnh có thể có ở chó vài ngày sau khi sanh, tỷ lệ nhiễm cao dần do tiếp xúc mẹ truyền sang con, dấu hiệu thường thấy như: Da ửng đỏ, có vảy, lở loét quanh chân, không có lông xunh quanh mắt hay toàn bộ cơ thể.
Nếu ở dạng cục bộ thì vùng tổn thương thường gặp là trên mặt, hai mí mắt, chân trước. Tổn thương cục bộ thường ở trạng thái nhẹ thường không phát triển thành dạng viêm có mủ kế phát. Nếu ở dạng toàn thân thì da đỏ với nhiều dịch rỉ máu và huyết thanh. Trường hợp này thường kết hợp với viêm nhiễm do các vi trùng cơ hội như: Staphylococcus aureus, Pseudomonas sp gây sinh mủ và có mùi hôi tanh.

Hình: Chó cưng bị nhiễm Demodex và rụng lông toàn thân (Ảnh sưu tầm)

Chuẩn đoán: Dựa vào triệu chứng bệnh tích. Bệnh do Demodex không gây ra ngứa nhiều, có nhiều chỗ rụng lông xuất hiện quanh mắt, tứ chi hay toàn bộ cơ thể. Ở dạng cục bộ rụng lông thành từng vùng không thấy viêm. Dạng toàn thân da đỏ với nhiều dịch rỉ, viêm da có mủ, mùi hôi tanh.

Bệnh ghẻ Sarcoptes ở chó

Nguyên nhân: Đây là một bệnh nhiễm ký sinh trên da gây ngứa dữ dội, có thể lây lan giữa người và động vật do Sarcoptes scabiei var canis.
Triệu chứng, bệnh tích
Có 3 biểu hiện chính:
Ngứa: Do ghẻ đào hang, tiết ra độc tố, nước bọt và các chất bài tiết làm cho con vật bị ngứa, khi trời nóng hay thú vận động thì ngứa càng nhiều. Chó bị ghẻ hay gãi, nhây, cắn chỗ ngứa. Đôi khi chó cọ sát lưng vào tường hay nằm lăn qua lại dưới đất.
Rụng lông: Ấu trùng chui vào nang bao lông gây viêm bao lông cùng với việc cọ sát gây rụng lông, rụng thành từng đám càng về sau càng lan rộng cùng với sự sinh sản của ghẻ cái thích đi xa để thành lập những quần thể mới.
Da đóng vảy: Chỗ ngứa nổi những mụn nước bằng đầu kim, do cọ sát nên mụn vỡ, chảy tương dịch rồi khô đi tạo vảy dính chặt vào lông và da, tiếp tục lan rộng sau 5 – 6 tháng da hoàn toàn trơ trụi, đóng vảy dày và nhăn nheo như da voi, bốc mùi hôi thối.
Bệnh làm cản trở chức năng da, con vật bị ngứa liên tục, mất ngủ chỗ gãi bị nhiễm trùng, viêm tạo ung nhọt.
Chẩn đoán: Dựa vào triệu chứng bệnh tích lâm sàng, hoặc xét nghiệm ghẻ bằng phương pháp tập trung như chẩn đoán Demodex.

Nấm ngoài da Dermatophytosis

Nấm có thể xâm nhập mọi lớp da nhưng thường giới hạn ở lớp sừng và vùng lân cận như lông móng. Những nấm này không xâm nhiễm lớp dưới da và mô bên dưới của lớp da, do tác động kháng nấm của huyết thanh và dịch cơ thể. Nấm thích hợp cho những mô da có chứa Keratin, cần thiết cho sinh trưởng và phát triển. Nấm gây bệnh trên động vật thường chia làm 2 loại:
Nấm gây bệnh thật sự như: Trychophyton, Microsporium.
Nấm gây bệnh cơ hội gồm các giống như: Candida, Aspergillus, Penicillium. Chúng chỉ gây bệnh khi sức đề kháng của cơ thể yếu đi.
Nguyên nhân
Các nguyên nhân chủ yếu, gồm: Chế độ dinh dưỡng không hợp lý; Điều kiện chăm sóc không vệ sinh; Suy giảm miễn dịch trong thời kỳ nhiễm bệnh; Do lây nhiễm từ thú bệnh sang thú khoẻ mạnh; Do sử dụng kháng sinh lâu dài; Giống cũng là một yếu tố quan trọng vì những giống chó lông dài thì cũng là điều kiện phát triển thuận lợi cho sự phát triển của nấm.
Triệu chứng và bệnh tích
Thời kỳ ủ bệnh 8 – 10 ngày.
Bệnh tích xuất hiện từ 15 – 20 ngày hoặc 30 ngày. Trong thời kỳ này nếu sức đề kháng đủ mạnh thì bệnh có thể tự hết và lông mọc lại từ 2 – 3 tháng.
Dấu hiệu của nấm thì rất đa hình đa dạng. Bệnh tích điển hình là có dạng hình đồng xu, đường kính từ 1 – 8 cm, ở những vùng rụng lông thì có vảy và ban đỏ.
Những dấu hiệu lâm sàng khác của nấm: Rụng lông có vảy thành đốm trên da, mặt, mắt, môi; hoặc rụng lông toàn thân kèm theo da nhờn, xếp li da.
Chẩn đoán
Dựa vào triệu chứng lâm sàng như: Rụng lông; ngứa; Có vảy khô trên da như bị bụi phấn hoặc có những vảy cứng, đôi khi có mủ nếu nhiễm nặng.
Chuẩn đoán theo phương pháp nuôi cấy nấm: Sau khi chẩn đoán tại phòng khám, nếu nghi ngờ chó bị nhiễm nấm thì lấy mẫu bằng cách: sát trùng vùng da cần lấy mẫu sau dùng dao cạo vùng da bị nhiễm cho vào đĩa petri. Cấy bệnh phẩm lên môi trường Sabauroud. Để ở nhiệt độ phòng vài ngày thì nấm men mọc sau 24 – 48 giờ, nấm mốc mọc sau 3 – 4 ngày, nấm da mọc sau 6 – 15 ngày. Nếu cần cho thêm kháng sinh vào để diệt tạp khuẩn, quan sát hình dạng nấm mọc sau 15 ngày.
Phương pháp điều trị

Chó bị nhiễm Demodex
Dùng Ivermectin 250mg tiêm dưới da. Liều trị: 1 ml/ 4 kg thể trọng, tuần 1 lần, trong 3 tuần; Liều phòng: 1 ml/ 6 kg thể trọng, 2 tháng 1 lần. Sát trùng nơi nhốt chó bằng Iodine complex 10% (Povidine Iodine).

Chó bị nhiễm Sarcoptes
Dùng thuốc Ivermectin 250mg tiêm dưới da, liều dừng tương tự như trên. Trong thời gian điều trị cần nhốt thú nơi khô ráo, sạch sẽ, tránh phụ nhiễm. Kết hợp với tắm xà phòng diệt ghẻ tuần tắm 3 lần. Sát trùng nơi nhốt chó bằng Iodine complex 10%.

Chó bị nhiễm ghép Demodex và Sarcoptes
Trong trường hợp này thì nên sử dụng cả thuốc Ivermectin 250mg để điều trị cho chó bị nhiễm ghép. Chích thêm kháng sinh Trimethoprim + Sulfamethoxypyridazine; hoặc Penicillin + Dihydrostreptomycin Sulfate chống nhiễm trùng phụ.
Chó bị nhiễm nấm: Dùng sản phẩm xà phòng/sữa tắm cho thú cưng chuyên trị nấm dùng cho đến khi hết bệnh.

Chó bị nhiễm Demodex, Sarcoptes và có sự viêm nhiễm kế phát

Trong những trường hợp chó bị viêm nhiễm nặng sẽ tạo điều kiện cho các vi khuẩn cơ hội và sinh mủ phát triển như: Staphylococcus aureus, Pseudomonas sp… ngoài việc điều trị bằng thuốc Ivermectin 250mg còn sử dụng thêm các loại kháng sinh, kháng viêm (như Dexamethasone) và thuốc tăng cường sức đề kháng (Vitamin C, B Complex, ATP Complex )giúp da nhanh chóng phục hồi. Sát trùng nơi nhốt chó bằng Iodine complex 10%.

Chó có biểu hiện bệnh tích trên da nhưng không tìm thấy Demodex, Sarcoptes

Trường hợp này vẫn dùng Ivermectin 250mg Ngoài ra còn sử dụng kháng sinh và thuốc tăng cường sức đề kháng. Với triệu chứng trên da biểu hiện rõ nhưng cạo da xét nghiệm không tìm thấy tác nhân gây bệnh, vẫn tiến hành biện pháp điều trị như Demodex, Sarcoptes và thu được kết quả cao.

Danh Công