Đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện trong xử lý ra hoa sầu riêng, trong đó sử dụng Paclobutrazol ở nồng độ 1000 - 1600 ppm làm tăng năng suất trên giống sầu riêng "Dona" (Mai Văn Trị và ctv., 2011). Sử dụng Paclobutrazol với nồng độ 1.000 - 1.500 ppm làm tăng năng suất sầu riêng Khổ qua xanh. Tuy nhiên, trong thực tế việc xử lý ra hoa bằng Paclobutrazol làm cây bị suy yếu, lá bị rụng và hoặc cháy gây ảnh hưởng đến sinh trưởng cũng như năng suất sầu riêng.

Acid Humic là một chất kích thích sinh học (biostimulant) có tác dụng tích cực đối với sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Nó là hỗn hợp của các acid hữu cơ thơm, với các nhóm chức mang lưu huỳnh, nitơ, phospho, carbon, hydro, oxy và các ion của các kim loại như: Ca, Mg, Cu, Zn… cải thiện chất dinh dưỡng hữu dụng cho cây trồng (Zhang và ctv., 2010). Acid Humic tạo ra các hiệu ứng chi phối cây trồng bằng cách kích thích hoạt động của các enzyme, tính thấm màng tế bào, quá trình quang hợp (Muscolo và ctv., 1999).

Kết quả điều tra của Chương trình IPM trên cây ăn trái của Trường Đại học Cần Thơ hợp tác với Đại học Laurent, Bỉ (1999) cho thấy, giống sầu riêng Khổ qua xanh trồng ở Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang ra hoa tập trung vào tháng 12 - 1 và thu hoạch vào tháng 4 - 6, giống Sữa hạt lép trồng tại Trường Đại học Cần Thơ ra hoa vào đầu tháng 2 và thu hoạch trong tháng 6. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của thời tiết nên mùa ra hoa của sầu riêng thay đổi chút ít từ năm này đến năm khác (Nguyễn Văn Tuyến, 2013).

Kỹ thuật xử lý rải vụ: Kỹ thuật rải vụ sầu riêng chính là vận dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác (tạo khô hạn, phủ nylon) và phun hóa chất ức chế quá trình sinh trưởng, tạo điều kiện cho phân hóa mầm hoa. Hóa chất thường được sử dụng là Paclobutrazol liều lượng sử dụng tùy thuộc vào tuổi cây trung bình nồng độ từ 750 - 1.500 ppm.

Từ những năm 1995 - 2000, ở huyện Cai Lậy, Tiền Giang sầu riêng được kích thích ra hoa mùa nghịch bằng cách xiết nước trong mương cho khô kiệt từ tháng 7. Nếu hạn "Bà Chằn" kéo dài, cây sẽ ra hoa sau đó, nếu hạn ngắn hoặc không đáng kể, cây sẽ ra hoa vào đầu tháng 12, khi có mùa khô xuất hiện. Do thời gian xiết nước kéo dài, chi phí bơm nước ra khỏi mương trong mùa mưa rất cao nhưng hiệu quả không ổn định nên nhà vườn dùng bạt nhựa phủ mặt đất. Kết quả điều tra cho thấy, nếu gặp thời tiết khô ráo cây sầu riêng sẽ nhú hoa sau 20 - 30 ngày, nếu gặp lúc mưa nhiều tỷ lệ ra hoa rất thấp (Trần Văn Hâu, 2005). Ngoài ra, nhà vườn còn kết hợp với việc phun KNO3 lên lá (150 g/10 lít nước) ở giai đoạn xiết nước kích thích ra hoa. Nghiên cứu biện pháp xử lý ra hoa mùa nghịch trên sầu riêng Khổ qua xanh của Trần Văn Hâu (1999) nhận thấy, phun Paclobutrazol ở nồng độ từ 1.000 - 1.500 ppm kết hợp với đậy mặt liếp và rút nước trong mương trong mùa mưa (tháng 9) cây bắt đầu ra hoa tập trung một đợt sau 19 ngày, có thể thu hoạch vào tháng hai năm sau, sớm hơn sầu riêng chính vụ 2 - 3 tháng, tỷ lệ ra hoa tăng gấp hai lần và năng suất tăng 1,7 lần so với đối chứng.

Theo nghiên cứu của Trần Văn Hâu và ctv., (2001) ở điều kiện khô hạn 7 - 10 ngày, ẩm độ đất sâu 30 cm đạt 28,4%, xử lý Paclobutrazol ở nồng độ 1.000 và 1.500ppm có tác dụng kích thích cho sầu riêng ra hoa sớm hơn không xử lý từ 7 - 15 ngày; Paclobutrazol làm tăng số chùm hoa/cây, tỷ lệ số cành hoa dẫn đến tăng số quả/cây và năng suất từ 22,5%.

Xử lý với nồng độ Paclobutrazol tương tự trên giống sầu riêng Sữa hạt lép nhưng không rút nước triệt để trong mương, Trần Văn Hâu và ctv. (2002) nhận thấy, sầu riêng bắt đầu ra hoa trong tháng 12, khi có mùa khô xuất hiện và ẩm độ đất giảm dưới 30%. Biện pháp phun Paclobutrazol giúp cho cây sầu riêng ra hoa sớm hơn cây không xử lý 15 ngày. Tuy vậy, sầu riêng không ra hoa tập trung mà ra làm hai đợt, đợt thứ hai cách đợt một là 1 tháng.

Ở huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang nhà vườn thường kích thích cho cây sầu riêng Khổ qua xanh ra 2 - 3 đợt lộc trước khi tiến hành xử lý ra hoa. Khi cây ra lộc non thường bị rầy phấn (Allocaridara inalayensis) tấn công chích hút lá và lộc non. Trước khi tiến hành xử lý ra hoa cần tỉa bỏ những cành nhỏ mọc trong thân để dễ chăm sóc khi cây mang quả (Trần Văn Hâu, 2005). Ngoài ra, cũng không nên để quả ở những cành có kích thước nhỏ, khả năng nuôi quả kém và có thể làm chết cành. Chừa lại 1 - 2 quả/chùm, tùy theo giống, tuổi cây, khả năng nuôi quả của thân, cành để lại 50 - 150 quả/cây. Nên tỉa bớt quả để giữ sức khỏe cho cây xử lý. Bình tuyển cây đầu dòng 16 - 20 năm tuổi, Nguyễn Nhật Trường và ctv. (2005) cho biết sầu riêng Ri6 có khả năng mang 80 - 120 quả, sầu riêng Hạt lép Đồng Nai từ 90 - 100 quả và sầu riêng Khổ qua xanh từ 140 - 150 quả/cây.

Nghiên cứu xử lý ra hoa trên cây sầu riêng, Trần Văn Hâu và ctv., (2001) nhận thấy thời gian từ khi xử lý hóa chất đến khi bắt đầu xuất hiện mầm hoa tùy thuộc vào thời gian khô hạn. Trong điều kiện có xử lý PBZ cây sầu riêng ra hoa khi có thời gian khô hạn từ 7 - 10 ngày và ẩm độ đất sâu 30 cm đạt 28,4%. Xử lý PBZ ở nồng độ 1.000 và 1.500 ppm có tác dụng kích thích cho sầu riêng ra hoa sớm hơn không xử lý từ 7 - 15 ngày. Tóm lại, biện pháp xiết nước góp phần thúc đẩy hiệu quả của PBZ, nồng độ PBZ có thể giảm thấp hơn trong điều kiện có xiết nước tốt. Xử lý PBZ trên cây sầu riêng còn làm tăng số chùm hoa/cây (Trần Văn Hâu và ctv., 2002).

Ở Đông Nam Bộ, kết quả nghiên cứu của Mai Văn Trị và ctv., (2011) cho thấy áp dụng Paclobutrazol nồng độ từ 1.000 - 1.600 ppm kết hợp với phủ đất với bạt nhựa đã kích ra hoa cho cây sầu riêng sớm hơn 2 - 3 tuần so với mùa tự nhiên ở khu vực.

Anh Tô