Xén tóc (Batocera rufomaculata De Geer)

- Đặc điểm hình thái:

Xén tóc trưởng thành cái có màu nâu hơi sậm hơn trưởng thành đực, cơ thể trưởng thành dài từ 39 - 40 mm (đực), 50 - 52 mm (cái). Râu rất dài, dài hơn thân mình, màu xám đen. Trên cánh cứng trưởng thành có nhiều chấm màu đỏ rất đặc trưng.

Trứng tròn, màu trắng được đẻ rải rác trong các vết nứt của vỏ cây.

Sâu non có thân màu vàng nhạt, phần lưng ngực có màu nâu, miệng màu đen, có cặp hàm trên rất phát triển.

Trưởng thành cái thường đẻ trứng trong các chạng ba của cây, trong các vết nứt hay vết thương ở trên thân cây.

- Cách gây hại:

Sâu non sau khi nở, ăn vỏ cây thành những đường ngoằn ngoèo không đều nhau. Sau đó chúng đục vào thân. Đôi khi không có điểm thích hợp để đục vào, sâu non di chuyển dần xuống phía dưới gốc và đục chui vào bên trong làm thành những đường hầm ngoằn ngoèo bên trong thân, các đường này chứa phân do chúng thải ra.

Loài xén tóc này đục trên thân chính hoặc nhánh lớn thường làm chết nhánh hoặc chết cả cây.

Cây bị tấn công vào giai đoạn nhỏ sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng rất nhiều, mạch dẫn nhựa tắt nghẽn làm cho cành bị khô héo và rụng lá, các lỗ do ấu trùng đục vào bị chảy nhựa và cành dễ gãy.

- Biện pháp quản lý: Rất khó để quản lý các loài xén tóc vì ấu trùng ở sâu bên trong. Có thể ngừa bằng cách sau:

+ Xén tóc rất thích ánh đèn vì thế có thể dùng bẫy đèn để bắt trưởng thành vào đầu mùa mưa.

+ Nên thăm vườn thường xuyên phát hiện sớm.

+ Dùng dao nhỏ khoét ngay lỗ đục sẽ thấy sâu nằm bên trong, bắt sâu hoặc phát hiện nhộng phải tiêu diệt.

Hình: Xén tóc hại cà phê

Mọt đục thân, cành (Xyleborus similis Ferrari)

- Đặc điểm hình thái: Trưởng thành có kích thước nhỏ với lông mịn thưa thớt xung quanh. Con cái dài 2,32 ± 0,10 mm (n = 30), dài gấp 2,67 chiều rộng. Chiều dài của cánh trước là l,45 mm, gấp 1,67 lần chiều rộng, có màu nâu đỏ.

Đầu: Trán lồi với lớp lông thưa thớt màu nâu vàng, râu đầu dạng chùy có lông mịn, đốt chùy ngoài cùng giống như bị chặt cụt ở phần đỉnh.

Phần ngực trước gần như thẳng, đỉnh nằm ở giữa, vùng sau thì bóng, sáng với lông mịn trên đĩa ngực. Cánh trước có độ dốc rất nhẹ, với các gai ở cuối cánh trước có cặp gai rất rõ tại giữa vùng dốc, 1 cặp gần cuối của sọc 1 và 1 cặp gần đỉnh của vùng dốc.

- Cách gây hại: Loài mọt Xyleborus similis thường tìm thấy trên phần gốc, thân và cành chính bên dưới.

Mọt Xyleborus similis dễ tìm thấy ở những gốc, thân cây có những vết mùn cưa và nhựa cây ngoài vỏ, kiểm tra kỹ bên trong có những lỗ đục nhỏ, một số trường hợp cây bị mọt tấn công kèm theo những vết bệnh xì mủ, các cây có sự hiện diện của Xyleborus similis đa số có triệu chứng bệnh xì mủ, ảnh hưởng lớn đối với sự sinh trưởng nhất là trong giai đoạn ra hoa và mang trái của cây sầu riêng.

Loài mọt Xyleborus similis gây hại khác với loài Xyleborus fornicatus, ban đầu nó tấn công lên phần vỏ cây trước tạo ra các vết xì mủ kèm với mùn cưa bên trong với các đường đục phức tạp, sau đó nó tấn công phần gỗ tiếp giáp với phần vỏ và tạo thành hệ thống mạng lưới đường đục rất phức tạp như triệu chứng trên phần vỏ.

Các đường đục này thường song song với tượng tầng libe gỗ và ít khi mọt đục thẳng sâu vào phần gỗ bên trong. Trứng và ấu trùng của Xyleborus similis được đẻ trong đường đục tìm thấy có trong phần vỏ cây và cả phần gỗ của thân cây. Chính điều này, có lẽ làm cho lớp vỏ tổn thương và chết hoại nhanh hơn

- Biện pháp quản lý:

Rất khó để quản lý các loài mọt đục cành vì ấu trùng ở sâu bên trong. Có thể phòng ngừa bằng cách sau:

+ Nên thăm vườn thường xuyên phát hiện sớm.

+ Khi phát hiện có sự hiện diện của mọt đục thân gây hại trên cây sầu riêng thì tiến hành phun thuốc phòng trừ đối tượng này. Sử dụng luân phiên một số loại thuốc như: Abamectin, Emamectin benzoate… kết hợp với thuốc trừ bệnh xì mủ thân Dimethomorph hoặc Fosetyl-aluminium...

Thùy An