Các nguyên tố thiết yếu gồm: Carbon (C), hydro (H), oxy (O), đạm (N), lân (P), kali (K), canxi (Ca), magiê (Mg), lưu huỳnh (S), săt (Fe), kẽm (Zn), đồng (Cu), măngan (Mn), bo (B), molypden (Mo), clo (Cl). Những chất này tham gia vào thành phần cấu tạo các chất hữu cơ chủ yếu trong cây, hoặc xúc tác cần thiết cho sự tổng hợp vật chất và các quá trình sinh lý trong cây.
Cacbon (C), hydro (H), oxy (O) tham gia thành phần cấu tạo hầu hết các chất hữu cơ, đạm (N) là thành phần chính của protein ; lân (P) là thành phần chính của ATP, ADP, NADP là những chất cung cấp năng lượng chủ đạo cho các phản ứng sinh hóa trong cây ; lưu huỳnh (S) có trong thành phần cấu tạo của một số axít amin cần thiết ; sắt (Fe) ; magiê (Mg) có trong thành phần của chất diệp lục (chất đã giúp sự sống trên hành tinh phát triển), đồng (Cu), kẽm (Zn) … có trong thành phần của các enzym, các chất điều hòa sinh trưởng… Tùy theo nhu cầu của cây và mức độ hạn chế của mỗi nguyên tố đến sinh trưởng phát triển của cây mà đã được phân thành các nhóm dinh dưỡng gọi là đa, trung và vi lượng.
Đạm (N)
Đạm thuộc nhóm đa lượng, là hợp chất hữu cơ cấu tạo nên diệp lục tố, nguyên sinh chất, axit nucleic, protein. Tăng sinh trưởng và phát triển của mô sống. Thiếu N cây sinh trưởng kém, còi cọc, lá vàng, giảm năng suất, giảm số hoa, chống rụng kém.Tuy nhiên, bón dư đạm sẽ làm cho cây phát triển quá nhanh, dễ đổ ngã, ra hoa chậm, ít hạt, hạt lép, dễ rụng, nhiều sâu bệnh, chất lượng nông sản giảm, không hiệu quả kinh tế.
Lân (P₂O₅)
Lân thuộc nhóm đa lượng, là thành phần của protein, axit nucleic, aminoaxit, coenzyme NAP, nhiễm sắt thể. Trung tâm trao đổi năng lượng. Giữ vai trò phân chia tế bào, kích thích ra rễ, tạo mầm hoa, phát triển hạt, quả. Thiếu P rễ chụm lại, cây còi cọc, lá xanh đậm, thân yếu, ít hoa, trái nhỏ, chin chậm.

Hình: Các triệu chứng trên cây trồng khi thiếu các nguyên tố hoá học (Ảnh Internet)

Kali (K₂O)
Kali thuộc nhóm đa lượng, hoạt hóa enzyme kích thích quang hợp tạo vật chất hữu cơ cho cây, tổng hợp và vận chuyển hydrocacbon, protein, chống chịu điều kiện bất lợi của môi trường, gia tăng kích thước trái, hạt. Điều phối hoạt động của khí khổng, tăng thẩm thấu và điều chỉnh PH cho tế bào cây. Thiếu K mép lá úa vàng, chóp lá chuyển nâu. Cây còi cọc, thân yếu, hoa rụng nhiều. Còn dư thừa ở mức cao sẽ ngăn cản sự hút nước và các chất dinh dưỡng của cây trồng gây tác động xấu đến sự sinh trưởng, năng suất và chất lượng của cây trồng.
Canxi (Ca)
Canxi thuộc nhóm trung lượng, là thành phần chính của màng tế bào, giúp màng vũng chắc, ổn định phân chia tế bào, phân chia nhiễm sắt thể. Hoạt hóa các enzyme quan trọng, tham gia giải độc axit hữu cơ tế bào thực vật. Thiếu Canxi thân yếu,, lá non biến dạng, hoa rụng sớm, cổ rễ thường bị gãy, cây thường bị thui đọt. Ca giúp vận chuyển dinh dưỡng đến vùng chóp rễ , giúp rễ hút dinh dưỡng dể dàng hơn.
Magiê (Mg)
Magiê thuộc nhóm trung lượng, là thành phần chính của diệp lục tố, giữ vai trò cực kỳ quan trọng cho quá trình quan hợp tạo chất hữu cơ cho cây, chuyển hóa các hydrocacbon và tổng hợp protrin. Giúp vận chuyển đường, lân cho cây. Thiếu Mg lá bị thiếu diệp lục tố, tạo nên nhiều vệt sang trắng trên bề mặt lá. Lá nhỏ, giòn, dễ gãy, mép lá cong lên như mạng thuyền,. Cành nhánh yếu, dễ gãy, lá rụng sớm. Nấm bệnh dễ tấn công.
Lưu huỳnh (S)
Lưu huỳnh thuộc nhóm trung lượng, là thành phần của axit amin, trao đổi vitamin, coenzyme. Giúp cấu trúc protein vững chắc. Thiếu S hoa ít, chồi ít, kém phát triển, lá vàng nhạt. Năng suất giảm sút. Thừa lưu huỳnh thì cây có thể bị cháy lá hoặc lá nhỏ.
Đồng (Cu)
Đồng thuộc nhóm vi lượng, là thành phần của men cytochrme oxydase, enzyme ascorbic, lactase, axit axidase, phenolase. Cu cực kỳ quan trọng tham gia vào rất nhiều phản ứng sinh hóa trong cây. Xúc tiến hình thành nhiều loại vitamin. Phun Cu, sát khuẩn bề mặt, tiêu trừ nhiều vi khuẩn và nấm phổ rộng. Thiếu Cu, cây có múi bị chết đen đỉnh sinh trưởng, quả có nhiều đốm nâu. Năng suất giảm.
Sắt (Fe)
Sắt thuộc nhóm vi lượng, là thành phần chủ yếu của nhiều enzyme, đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa axit nucleic. Cần thiết cho sự tổng hợp và duy trì chất diệp lục. Trên cây lúa, sử dụng chelate sắt góp phần tăng năng suất >10%. Thiếu sắt, đỉnh sinh trưởng bị thui, đen. Gân lá bị vàng.
Kẽm (Zn)
Kẽm thuộc nhóm vi lượng, là thành phần thiết yếu của men metalloenzymescarbonic, anhydrase, anxohol dhdrogennase. Đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp axit nucleic, protein. Tổng hợp axit indolacetic. Tăng cường hấp thụ P và N. Thiếu kẽm, lá úa có nhiều sọc vàng, trắng. Kẽm mẫn cảm mạnh với bắp, lúa, cây có múi.
Mangan (Mn)
Mangan thuộc nhóm vi lượng, là thành phần của pyruvate carboxylase. Hoạt hóa các enzymes liên quan đến chuyển hóa đạm tổng hợp diệp lục tố. Mangan kiểm soát quá trình oxy hóa trong các pha sáng – tối trong nội bào. Kẽm tham gia vào vấn đề quyết định vấn đề hô hấp của cây. Thiếu Mangan, cuốn non bị úa vàng, gân lá bị hoại tử, vàng úa.
Borom(B)
Borom thuộc nhóm vi lượng, là chất có khả năng tạo phức với các hợp chất Polyhydroxy, tạo tính thẩm thấu cho tế bào, giúp vận chuyển hydrocarbon được dễ dàng hơn. Điều tiết K/Ca trong cây, tổng hợp protein, ligin, phân chia tế bào, giúp tăng đậu quả, xúc tiến ra hoava2 chống rụng hoa. Thiếu Bo hoa không hình thành, rễ còi cọc, lá cong như mạng thuyền, lá giòn dễ gãy.
Oxit Silic (SiO₂)
Oxit Silic thuộc nhóm vi lượng, là thành phần cấu tạo lên ligine, giúp mô cứng cáp, cân đối tỉ lệ K/Ca. Thúc đẩy quá trình quang hợp. Giúp cây cứng cáp, chống đổ ngã. Thiếu Si cây yếu, dễ gãy, ngã. Trái mau rụng, vỏ trái có nhiều vết sần.
Coban (Co)
Coban thuộc nhóm siêu vi lượng, là thành phần xúc tác cho nhiều phản ứng sinh hóa của cây. Liên quan đến quá trình khử Nitate và tổng hợp đạm. Thiếu Co gân lá bị hoại tử, đọt non bị vàng.
Molypden (Mo)
Molypden thuộc nhóm siêu vi lượng, là thành phần của men khử nitrate và nitrogenase. Xúc tiến quá trình cố định đạm và sử dụng đạm của cây. Rất cần thiết cho vi khuẩn Rhizobium cố  định đạm của cây họ đâu. Thiếu Mo gân lá bị hoại tử nhiều, mép là bị gập lại, mô bị hoại tử nhiều, năng suất kém.
Clo (Cl)
Clo là nguyên tố dinh dưỡng được phát hiện muộn (vào đầu thế kỷ 20), clo là thành phần của auxin (chloroindole-3 axetic) có vai trò kích thích sinh trưởng, đồng thời clo cũng thúc đẩy hoạt động của một số enzim và ảnh hưởng đến sự chuyển hóa hydrat cacbon và khả năng giữ nước của mô thực vật. Clo tham gia vào sự bẻ gẫy phân tử nước với tác động của ánh sáng mặt trời và hoạt hóa một số hệ thống men và cũng tham gia vào quá trình vận chuyển một số cation như canxi, magie, kali ở trong cây, điều hòa hoạt động của những tế bào bảo vệ khí khổng, do vậy clo cũng có vai trò kiểm soát sự bốc thoát hơi nước của cây.
Thiếu clo đỉnh lá non bị héo, úa vàng, cuối cùng chuyển màu đồng thau và chết. Thực tế, trong trồng trọt biểu hiện thiếu clo của cây trồng rất hiếm khi gặp vì cây trồng thường có nhu cầu clo thấp mà trong đất và trong phân lại nhiều. Có lẽ đây cũng là lý do mà mãi tới thế kỷ 20 người ta mới phát hiện vai trò của nguyên tố này đối với sinh lý thực vật.
Ngoài ra, một số hợp chất bên dưới vũng có vai tro vô cùng quan trọng đối với cây trồng.
A xít naphthalenne acetic (NAA)
A xít naphthalenne acetic thuộc nhóm điều hòa tăng trưởng, giúp tăng trọng lượng trái, chống rụng hoa, rụng trái non, bộ rể phát triển mạnh, gia tăng khả năng hút dinh dưỡng của rễ, tạo trái không hạt, rút ngắn thời gian giâm – chết cành.
Gibberellic acide (GA3)
Gibberellic acide thuộc nhóm điều hòa tăng trưởng, kích thích nảy mầm, vươn lóng, kích thích ra nhiều lá, lá to, gia tăng số bông, bông lớn nhiều trái, phì trái nhanh, trái lớn, hạn chế nứt trái, phá vỡ hiện tượng ngủ nghỉ của hạt.
Nitro thơm
Nitro thơm thuộc nhóm điều hòa tăng trưởng,kéo dài ống phấn, tăng khả năng hấp thụ K, Mg, Ca >20%. Quang hợp mạnh, điều tiết hoạt động của khí khổng, chống rụng trái, trái lớn nhanh, chống lão háo tế bào, vách tế bào dày, chống dập nát khi va chạm.
A xít Humic
Axít Humic thuộc nhóm hữu cơ, có vai trò quan trọng trong việc trung hòa môi trường, giúp hạ phèn, cải tạo đất, giả độc hữu cơ. Giúp ổn định nguyên sinh chất , giữ vững màng bào. Giúp bộ rể phát triển mạnh, kích thích tạo nhiều lông hút cho bộ rễ, tạo thẩm thấu cao, giữ nước. Môi trường sống cho nhiều vi sinh vật có ích. Kích thích quang hợp. Thúc đẩy phát triển sinh khối về thân cành lá…cân đối trị số quang hợp/ hô hấp. thúc đẩy quá trình hút Đạm, Lân, Kali.
Axít Fulvic
Axít Fulvic thuộc khoáng hữu cơ, giúp gia tăng tinh bột, làm trái lớn, da láng. Gia tăng các loại ankaioic giúp định vị màu sắc, mùi vị cho cây trồng.

Mỹ Lệ